نوبت دهی

لغت نامه ارتوپدی – س

سارکوم Sarcoma نام عمومی برای دسته ای از تومور ها است که منشا آنها سلول های استخوان، غضروف، عضله، رگ و یا چربی است. این نام در مقابل کارسینوم است که نام عمومی برای تومورهایی است که منشا آنها سلول های پوششی یا اپیتلیال است. تومورهای سارکوم نادرند و اکثر سرطان های شایع مانند سرطان های ریه، پستان و دستگاه گوارش کارسینوم هستند.

ساژیتال Sagittal صفحه ای فرضی است که از وسط بدن عبور کرده و آن را به دو قسمت چپ و راست تقسیم میکند. تمام صفحات موازی با این صفحه را هم ساژیتال مینامند.

ساکرالیزاسیون Sacralization به معنای چسبدن مهره آخر کمری به استخوان ساکروم است. توضیح بیشتر

ساکروایلیاک Sacroiliac نام مفصلی در ناحیه لگن خاصره است. ساکروایلیاک به مفصل بین استخوان ساکروم و استخوان ایلیاک که جزیی از استخوان بی نام است گفته میشود. مفصل ساکروایلیاک در ضربات شدید لگنی میتواند دچار شکستگی و یا دررفتگی شود.

ساکروایلئیت Sacroiliitis به معنای التهاب مفصل ساکروایلیاک است. توضیح بیشتر

ساکروم Sacrum نام یکی از استخوان های تشکیل دهنده لگن خاصره است. استخوان ساکروم یا خاجی در زیر آخرین مهره کمری قرار گرفته و در پشت لگن قرار دارد. ساکروم در دو طرف در کنار قسمت ایلیاک استخوان بی نام قرار گرفته و مفاصل ساکروایلیاک را تشکیل میدهد. استخوان ساکروم از به هم پیوستن پنج مهره تشکیل شده است. در داخل این استخوان ریشه های عصبی قرار دارند.

سالتر هاریس Salter harris نوعی تقسیم بندی برای شکستگی های صفحه رشد است. طبق تقسیم بندی سالتر هاریس شکستگی های صفحات رشد به پنج دسته تقسیم میشوند. درمان درست این شکستگی ها بسیار مهم است و در صورت درمان نامناسب ممکن است رشد استخوان دچار مشکلاتی شود. توضیح بیشتر

ستون مهره Vertebral column یا ستون فقرات ساختمانی است که از سر تا لگن امتداد دارد و تنه در اطراف آن شکل گرفته است. توضیح بیشتر

سرخرگ Artery یا شریان نوعی رگ خونی است که خون را از قلب به دیگر اندام های بدن انتقال میدهد. در همه سرخرگ ها یا شریان ها خون پر از اکسیژن جریان دارد بجز سرخرگ ششی که خون درون آن اکسیژن کمی دارد. بزرگترین سرخرگ یا شریان بدن آئورت نام دارد.

سرطان Cancer نام مجموعه ای از بیماری هاست که وجه مشخصه همه آنها رشد غیر قابل کنترل سلول ها است. همه تومورها سرطان نیستند و بعضی تومورها خوش خیم هستند. در سرطان، یک تومور بدخیم در بافت تشکیل دهنده یک عضو وجود دارد که سلول های آن از کنترل خارج شده اند. این سلول ها بدون قاعده شروع به تکثیر کرده و به بافت های اطراف خود تهاجم میکنند. با این تهاجم محیط را برای سلول های سالم نامساعد کرده و در کارکرد آن ایجاد اختلال میکنند. سلول های سرطانی ممکن است از راه جریان خون به بافت های دور از بافت اصلی سرطانی رفته و آنها را هم آلوده کنند. به این پدیده متاستاز میگویند.

سکستر Sequestrum تکه ای از استخوان مرده است که به علت عفونت مزمن استخوان بوجود میاید. در استئومیلیت های مزمن یا عفونت های طول کشیده استخوان ممکن است خونرسانی به قسمتی از آن متوقف شود. نتیجه اینست که سلول های آن قسمت از استخوان میمیرند. استخوانی که حاوی سلول های مرده بوده و خونرسانی ندارد بهترین محل برای رشد و تکثیر میکروب ها و در امان بودن آنها از دفاع ایمنی طبیعی بدن و آنتی بیوتیک ها است. این تکه استخوان مرده را سکستر مینامند.

سل نوعی عفونت است که به علت فعالیت یک نوع باکتری به نام باسیل کخ بوجود میاید.

سمپاتکتومی Sympathectomy یک روش جراحی است که هدف آن درمان بیماری هایی است که به علت افزایش فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک ایجاد شده اند. این کار معمولا با ایجاد اختلال در سیستم عصبی سمپاتیک و از طریق تخریب قسمتی از اعصاب سمپاتیک بدن صورت میگیرد. از این عمل جراحی معمولا برای افزایش جریان خون یا کاهش درد در بافت های خاصی از بدن استفاده میشود. از سمپاتکتومی برای کاهش تعریق هم استفاده میشود. در عمل جراحی سمپاتکتومی معمولا یک یا چند گرده سمپاتیک بدن تخریب شده یا از بدن خارج میشوند. گره های سمپاتیک مجموعه ای از سلول های عصبی هستند که در گروه هایی در اطراف ستون مهره قرار گرفته اند.

سمفیز پوبیس Symphysis pubis نام مفصلی در حلقه لگنی است که در جلوی آن قرار دارد. سمفیز پوبیس جایی است که دو استخوان پوبیس در جلوی لگن خاصره در کنار هم قرار میگیرند. بین این دو استخوان یک غضروف قرار گرفته است. سمفیز پوبیس در زیر پوست ناحیه شرمگاهی قابل لمس است.

سندروم Syndrome به معنی مجموعه ای از علائم بیماری است که به توسط پزشک مشاهده میشود و یا به توسط بیمار احساس میشود. کلمات سندروم و بیماری در بعضی قسمت های طب بجای یکدیگر بکار میروند ولی برای بعضی بیماری ها از همان ابتدای کشف شدن لفظ سندروم بکار برده میشود. معمولا وقتی چند علامت همراه یکدیگر در بیماری دیده میشود و کسی که متوجه آن شده نمیتواند علت خاصی برای بروز آن علائم بیابد به مجموعه آن علائم سندروم میگوید. بسیاری از بیماری ها را در ابتدای کشف سندروم نامیده اند. علت بعضی از آنها بعدا کشف شده (مانند سندروم داون) ولی نام سندروم همچنان برای آنها بکار برده میشود.  

سوکت Socket قسمتی از اندام مصنوعی یا پروتز است که انتهای اندام قطع شده در درون آن قرار میگیرد. به انتهای اندام قطع شده استامپ میگویند. شکل سوکت و استامپ باید با یکدیگر هماهنگ باشد وگرنه فشار سوکت موجب زخم استامپ میشود. به علت تغییراتی که به مرور زمان در استامپ ایجاد میشود ممکن است نیاز باشد تا سوکت تغییر یابد.

سونوگرافی Sonography نام یک روش تصویربرداری است که در آن از امواج صوتی استفاده میشود. توضیح بیشتر

سیاتیک Sciatica نام عصبی در اندام تحتانی است. عصب سیاتیک از به هم پیوستن چند ریشه عصبی که از بین مهره های کمری خارج میشوند تشکیل میگردد. سپس از پشت لگن عبور کرده و به ران میرسد. عصب سیاتیک در پایین ران به دو شاخه به نام های تیبیال و پرونئال تقسیم میشود. فتق دیسک بین مهره ای میتواند به ریشه های عصبی که عصب سیاتیک را تشکیل میدهند فشار آورده و موجب بروز علائمی مانند درد لگن با انتشار به ران و ساق و احساس گزگز در ساق کند. به این علائم هم سیاتیک میگویند.  توضیح بیشتر

سیاهرگ Vein یا ورید نوعی رگ خونی است که خون را از اعضاء و بافت ها به قلب برمیگرداند. خون درون سیاهرگ را خون سیاهرگی میگویند. خون سیاهرگی معمولا تیره رنگ بوده و اکسیژن اندکی دارد بجز خون سیاهرگ ششی که از ریه به قلب میرود و سرشار از اکسیژن است. بزرگترین سیاهرگ بدن که خون را از اندام ها به دهلیز راست میرساند را وناکاوا مینامند. 

سی تی اسکن CT scan نوعی روش تصویربرداری با اشعه ایکس است. توضیح بیشتر

سیستم هاورس Haversian system واحد تشکیل دهنده استخوان است. هر سیستم هاورس از یک کانال یا مجرای هاورس تشکیل شده که حاوی عروق و اعصاب است. در اطراف مجرای هاورس تیغه های استخوانی متحدالمرکزی وجود دارد که به آنها لاملا میگویند. عروقی که در کانال هاورس سیر میکنند وظیفه تغذیه سلول های استخوانی یا استئوسیت ها را به عهده دارند. هر سلول استخوانی در یک محفظه کوچک به نام لاکونا Lacuna قرار دارد. لاکونا ها از طریق مجاری باریکی به کانال هاورسی متصل هستند و از آن طریق اکسیژن و مواد غذایی را به استئوسیت ها میرسانند. 

سیستوگرافی Cystography نام روشی تصویربرداری از مثانه است که با استفاده از اشعه ایکس صورت میگیرد. در سیستوگرافی ابتدا مایع خاصی از طریق مجرای ادراری به درون مثانه فرستاده شده و سپس تصویر رادیوگرافی مثانه برداشته میشود. در تصویر این صفحه بیضی سفید رنگ مثانه را در یک سیستوگرافی نشان میدهد. مایع ذکر شده مانع عبور اشعه ایکس شده و بدین ترتیب سایه مثانه بر روی فیلم رادیولوژی ثبت میگردد. سیستوگرافی نوعی عکسبرداری رنگی است. 

سیمان استخوانی Bone cement به ماده شیمیایی خاصی میگویند که در بدن برای چسباندن استخوان بکار برده میشود. سیمان استخوانی از جنس متاکریلات بوده و مانند سیمان ساختمانی پس از آماده شدن سفت و جامد میشود. از سیمان استخوانی معمولا برای اتصال اجزاء مفاصل مصنوعی به استخوان استفاده میشود. سیمان استخوان برای پر کردن حفرات کیست ها یا تومورهای استخوانی هم کاربرد دارد.

سین داکتیلی Syndactyly به معنای چسبیدن دو یا چند انگشت دست یا پا به هم است. توضیح بیشتر

سینووکتومی Synovectomy نوعی روش جراحی ارتوپدی است. در سینووکتومی بافت سینوویال از درون مفصل خارج میشود. در این عمل جراحی ممکن است قسمتی از بافت سینوویال مفصل یا همه آن خارج شود. در بیماری های روماتیسمی بافت سینوویال ملتهب شده و موجب تخریب مفصل میشود. در این بیماری ها و یا در بعضی تومورهای بافت سینوویال، با استفاده از عمل جراحی سینووکتومی بافت سینوویال بیمار خارج میشود. گاهی اوقات سینووکتومی به روش شیمیایی انجام میشود. بدین ترتیب که با تزریق یک ماده شیمیایی یا رادیواکتیو به درون مفصل سلول های بافت سینوویال از بین برده میشوند. 

سینوویال Synovial نام دسته ای از سلول های مفصلی است. سلول های سینوویال سطح داخلی کپسول مفصلی را پوشانیده اند. وظیفه این سلول ها ترشح مایع مفصلی است. به مایع مفصلی مایع سینوویال هم میگویند. کنار هم قرار گرفتن سلول های سینوویال در سطح درونی کپسول مفصلی لایه نازکی را درست میکند که به آن لایه سینوویال میگویند.

سینوویت Synovitis به معنی التهاب بافت سینوویال است. سینوویت معمولا به علت بیماری های روماتیسمی بوجود میاید. با این حال بعضی عفونت های مفصلی، بعضی بیماری های عفونی، ضربه و یا بعضی تومورها میتوانند موجب بروز سینوویت شوند. التهاب بافت سینوویال غلاف تاندون را تنوسینوویت میگویند. سینوویت معمولا موجب بروز درد و تورم در مفصل میشود. 

سیور Sever’s disease نام بیماری در ناحیه پاشنه نوجوانان است. توضیح بیشتر