نوبت دهی

لغت نامه ارتوپدی – ف ق

فاست Facet joint نام مفصل بین مهره های ستون فقرات است. این مفاصل در واقع قسمت هایی از زوائد مهره ها هستند که به یکدیگر نزدیک شده و بین آنها غضروف قرار گرفته و به شکل یک مفصل درآمده اند. در موقع حرکت ستون مهره، فاست ها هم حرکت میکنند. حرکت این فاست ها و قابلیت ارتجاعی دیسک بین مهره ای است که موجب میشود مهره ها بتوانند نسبت به یکدیگر حرکت کنند.

فاشیا Fascia به پرده های بافتی میگویند که اطراف عضلات، عروق و اعصاب را فرا گرفته اند. این پرده های بافتی موجب میشوند بعضی بافت ها محکم به یکدیگر متصل شوند و در عین حال اجازه میدهند بافت های دیگر در کنار یکدیگر به راحتی حرکت کنند. فاشیا از سلول های فیبروبلاست و رشته های پروتئینی به نام کلاژن ساخته شده و در عین ظرافت بسیار محکم بوده در مقابل نیروهای کششی بخوبی مقاومت میکنند.

فاشیوتومی Fasciotomy نوعی عمل جراحی و به معنای باز کردن فاشیا است. این عمل جراحی برای درمان سندروم کمپارتمان مورد استفاده قرار میگیرد. فاشیا پرده بافتی نازک ولی محکمی است که اطراف عضلات اندام را فرا گرفته است. در عمل جراحی فاشیوتومی پزشک جراح با پاره کردن این پرده موجب کم شدن فشار بافت عضلانی اندام شده و این موجب بازگشت خونرسانی مناسب به اندام میشود.

فالانکس Phalanx نام استخوان هر بند انگشت است. پس هر انگشت سه فالانکس دارد بجز انگشت شست که دو بند و در نتیجه دو فالانکس دارد. فالانکس های انگشتان با یکدیگر مفصل شده و مفصل بین آنها را مفصل اینترفالانژیال میگویند. مفصل بین فالانکس بند نزدیک به کف دست و استخوان متاکارپ را مفصل متاکارپوفالانژیال مینامند.

فالن Phalen’s test نام یک تست یا معاینه پزشک برای تشخیص سندروم کانال کارپ است. تست فالن به توسط پزشک انجام میشود. از بیمار خواسته میشود تا مچ هر دو دست را تا آنجا که میتواند به پایین خم کرده و سطج پشتی دست ها را بر روی هم قرا رداده به هم فشار دهد. وقتی دست حدود ۶۰-۳۰ ثانیه در این وضعیت میماند انگشتان دست شروع به گزگز میکنند. البته مثبت نشدن تست فالن دلیل بر رد تشخیص سندروم کانال کارپ نیست.

فتق دیسک Disc hernia به معنای بیرون زدگی قسمت مرکزی دیسک بین مهره است. دیسک بین مهره ای در ستون فقرات از دو قسمت تشکیل شده است. یک قسمت مرکزی ژلاتینی و یک قسمت حلقوی محکم در دور آن. وقتی بر اثر یک حرکت نابجا در ستون مهره قسمت حلقوی پاره میشود هسته ژلاتینی میتواند از محل پارگی به بیرون بزند. این حرکت به بیرون را فتق میگویند. فتق دیسک بین مهره ای میتواند موجب فشار به ریشه عصبی و در نتیجه بروز علائم سیاتیک شود.

فلج ارب Erb’s palsy نام نوعی فلج شبکه بازویی است. فلج ارب شایعترین نوع فلج زایمانی است که بر اثر آسیب ریشه های عصبی ۵ و ۶ گردنی ایجاد میشود. در این بیماری نزدیکان نوزاد متوجه میشوند که وی نمیتواند بازوی خود را حرکت دهد. بسیاری از بیماران مبتلا به فلج ارب بطور خود بخودی بهبود میابند ولی تعداری از آنها نیاز به عمل جراحی خواهند داشت. توضیح بیشتر

فلج مغزی Cerebral palsy نام مشترک تعدادی بیماری است که موجب آسیب به مغز و عدم رشد مناسب آن در دوران جنینی یا بعد از زایمان میشود.  توضیح بیشتر

فلکسور Flexor نام تاندون های خم کننده اندام فوقانی یا تحتانی هستند. یک تاندون فلکسور تاندونی است که یک مفصل را از حالت باز و کشیده و مستقیم یا اکستنشن Extension به حالت خم و جمع شده یا فلکشن Flexion درمیاورد.

فلکسیون Flexion به معنای خم شدن یا خم کردن یک مفصل است. بطور مثال وقتی فرد ساعد خود را به بازو نزدیک میکند حرکتی که انجام داده است فلکسیون یا فلکشن مفصل آرنج  و یا وقتی ساق خود را به ران نزدیک میکند در واقع فلکسیون یا فلکشن مفصل زانو را انجام داده است.

فلکشن Flexion همان فلکسیون است.

فمور Femur به معنای استخوان ران است. استخوان ران یا فمور بلندترین استخوان بدن بوده و بین لگن و ساق قرار دارد. مفصل بالای استخوان فمور را مفصل ران و مفصل پایینی آن را زانو مینامند. 

فمورال Femoral به معنی منسوب به فمور یا استخوان ران است. بطور مثال شریان فمورال نام شریانی در ران است و یا عصب فمورال نام عصبی در جلوی ران است که موجب انقباض عضله چهارسر ران میشود.

فورامن Foramen به معنای سوراخ است. منظور از فورامن در آناتومی بدن انسان سوراخ ها یا مجاری است که عصب، رگ یا عضله ای از آن عبور میکند. بطور مثال ریشه های عصبی نخاع از طریق فورامن های بین مهره ای از بین مهره ها خارج میشوند. آسیب به فورامن ها میتواند موجب صدمه به عنصری باشد که از آن عبور میکند.

فون رکلین هاوزن Von recklinghausen disease نام بیماری ژنتیکی است که به آن نوروفیبروماتوز هم میگویند. در بیماری فون رکلینگ هاوزن تومورهایی به نام نوروفیبروما در زیر پوست و در مسیر اعصاب محیطی بوجود میاید. وجود لکه های قهوه ای رنگ در پوست و انحراف جانبی ستون مهره از دیگر علائم بیماری فون رکلینگ هاوزن است. توضیح بیشتر

فیبولا Fibuia نام دیگر استخوان نازک نی است. استخوان فیبولا یا نارک نی استخوان نازک تر ساق است. استخوان فیبولا در قسمت پایین برجسته تر شده و قوزک خارجی مچ پا را میسازد. استخوان فیبولا یا نازک نی تاثیر چندانی در تحمل وزن توسط ساق ندارد.

فیزیوتراپی Physiotherapy یا درمان فیزیکی به مجموعه ای از اقدامات درمانی میگویند که هدف عمده آنها بازگرداندن حرکت طبیعی و بدون درد به اندام است. توضیح بیشتر

فیکساتور خارجی External fixator نوعی ابزار فلزی است که از آن برای بیحرکت کردن قطعات شکسته شده استخوان استفاده میشود.  توضیح بیشتر

فینکل اشتاین Finkelstein test نام یک تست بالینی است که از آن در تشخیص بیماری دکرون استفاده میشود. تست فینکل اشتاین به این صورت انجام میشود که پزشک ابتدا شست دست بیمار را در حالت خم شده نگه داشته و سپس مچ دست وی را به سمت استخوان اولنا خم میکند. در صورتیکه این حرکات موجب بروز درد در قسمت خارجی مچ دست شود تست مثبت تلقی میشود. مثبت شدن تست فینکل اشتاین از نشانه های بیماری دکرون است.

قاپ Talus نام دیگر استخوان تالوس است. استخوان قاپ یا تالوس در زیر استخوان درشت نی و بالای استخوان پاشنه یا کالکانه قرار گرفته است. قسمت اعظم استخوان قاپ را غضروف پوشانده است. این استخوان خونرسانی کمی داشته و احتمال سیاه شدن آن بعد از شکسته شدن وجود دارد. استخوان قاپ نقش مهمی در حرکات جانبی مچ پا ایفا میکند. 

قدام Anterior به معنی جلو است. وقتی میگویم جسم الف در قدام جسم ب است به این معنی است که جسم الف در جلوی جسم ب قرار گرفته است. آنتریور هم به معنای قدام است. پشت بدن انسان سمتی است که ستون مهره و باسن قرار گرفته و جلوی یا آنتریور یا قدام  بدن سمتی است که صورت انسان قرار میگیرد.